Barwniki do tkanin — kiedyś i dziś

Barwienie tkanin nie jest wyłącznie wynikiem mody i indywidualnych upodobań. Kolory wpływają również na funkcjonalność i przeznaczenie ubrań. Za sprawą różnych barw tworzone są stroje kamuflażowe, ubrania barwione są w celu identyfikacji z daną grupą czy społecznością, różne odcienie mają przyporządkowaną pewną symbolikę, a nawet mogą wpływać na nasz nastrój. Nie jest to również wymysł czasów nowoczesnych. Już nasi najstarsi przodkowie pozyskiwali barwniki z roślin. Chociaż farbowanie tkanin dziś odbywa się nieco innymi metodami niż kiedyś, człowiek zawsze otaczał się kolorami.

Jakie barwniki wykorzystywane były w przeszłości?

Kiedyś używano wyłącznie barwników pochodzenia roślinnego, a nawet zwierzęcego. Pozyskiwano je z korzeni, kwiatów, drewna, minerałów, owadów i mięczaków. Przykładowo, kolor czerwony można było uzyskać z samic owadów z podrzędu czerwców lub marzany barwierskiej, żółty z rezedy żółtawej, niebieski z urzetu barwierskiego, czarny z drzewa kampeszowe, fioletowy z orselki barwierskiej.

Sam proces pozyskiwania barwników, jak i późniejszego farbowania tkanin, wymagały od naszych przodków sporo wysiłku. Przede wszystkim była to praca czasochłonna, bo pierwsze farby nie cechowały się zbyt dużą trwałością. Trzeba było się sporo naczekać, zanim barwnik związał się z włóknem. Aby usprawnić ten proces, stosowano specjalne zaprawy farbiarskie. Niestety część z nich była niebezpieczna. Co więcej, tkaniny musiały być wcześniej odpowiednio przygotowane.

Ci farbiarze, którzy opracowali swoje własne techniki produkcji barwników i farbowania tkanin, trzymali je w wielkiej tajemnicy. To właśnie dzięki nim cieszyli się prestiżem i uznaniem możnych, dla których przygotowywali wielobarwne stroje.

Przed XIX wieku odkryto wiele barwników syntetycznych. Jeden z nich odkrył angielski chemik William Perkin, który poszukiwał… leku na malarię.

Współczesne barwienie tkanin

Dziś możemy barwić tkaniny szybko i trwale. Używane są przy tym głównie barwniki syntetyczne, ale prawdziwi pasjonaci nadal korzystają również z naturalnych substancji barwiących. Za sprawą współczesnych barwników kolorowe tkaniny są odporne na działanie wody, wapnia, a także detergentów używanych podczas prania. Co więcej, dostępnych jest również wiele preparatów, które mają na celu wzmocnienie trwałości koloru na ubraniach. Dzięki temu możemy każdego dnia otaczać się wszystkimi kolorami tęczy!